Almere is een groeistad met 180.000 inwoners en heeft de intentie om dat te verdubbelen. Momenteel wordt er een geheel nieuw centrum gebouwd. Uniek is de wijze waarop de gemeenteraad vergadert. Werken bijna alle gemeenten, als ook Nieuwegein, met een systeem van gemeenteraad en raadscommissies, Almere werkt met het 'carrouselsysteem'. Onlangs heeft een delegatie van GroenLinks Nieuwegein zich ter plekke georiënteerd.

Na de invoering van het dualistisch systeem zijn er enkele overeenkomsten tussen beide gemeenten te constateren. Ook Almere kent zijn presidium dat voornamelijk de agenda's voorbereidt, de griffie, die de raads- en commissieleden ondersteunt. Er is een rekenkamer die in het bijzonder de uitvoering van beleid financieel in de gaten houdt. Een klein verschil is dat fractiemedewerkers een financiële vergoeding  krijgen.

Carrousel model
Het carrouselmodel gaat uit van één vergaderavond per week. Op de maandagavond zijn de reguliere fractievergaderingen en op donderdag vinden de carrousels en gemeenteraadsvergadering plaats. De carrousels die de commissievergaderingen vervangen, vinden plaats van 19.00 – 22.00 uur en leveren eventueel stukken op ter besluitvorming door de gemeenteraad. Meteen om 22.00 uur begint de raadsvergadering en duurt dikwijls soms maar 10 minuten. Er staan dan namelijk enkel hamerstukken op de agenda, omdat alles in de carrousel al voorgekookt is.

[voor een voorbeeld agenda: klik hier en kies agenda gevolgd door gemeenteraad, datum, agenda.]

Soms duurt een gemeenteraadsvergadering langer als er in de carrousel niet tot overeenstemming is gekomen of er iets actueels aan de hand is. Er staan dan (interpellatie)debatten op de agenda. Deze debatten zijn aangevraagd door een partij, die dit dan ook zelf moet voorbereiden.
De agenda in de carrousel wordt schriftelijk ondersteund. Het materiaal glijdt als syllabus vrijdag in de bus van de betrokkenen. Klik hier om doorgelinkt te worden  naar het Bestuurs Informatie Systeem van Almere. Wie het systeem van Nieuwegein kent zal al gauw verzuchten dat het dus toch anders, beter (?) kan.

De carrousel vindt plaats in 4 zalen. In iedere zaal staan enkele agendapunten geprogrammeerd die altijd onderwerpgericht zijn. Bijvoorbeeld "betaald parkeren in de binnenstad" of "wetswijziging kinderopvang". Het gehele onderwerp wordt in een half of heel uur besproken. Er (meestal in twee termijnen) worden vragen gesteld, er vinden debatten plaats en het voorstel wordt op een gegeven moment rijp verklaard voor besluitvorming. Moties en amendementen zijn bekend en worden op de agenda geplaatst voor de gemeenteraadsvergadering van de week daarop. Wordt een onderwerp in de carrousel niet binnen de tijd afgerond, dan gaan ze de volgende week gewoon verder. In de praktijk hoeft dit hooguit één of twee maal te gebeuren.
Omdat de carrousel in 4 zalen tegelijkertijd plaats vindt moeten de fractieleden zich verspreiden. Het presidium heeft de agenda's vooral zo samengesteld dat de wethouders niet op twee plaatsten tegelijkertijd aanwezig hoeven te zijn. De zalen zijn compact, een beetje 'cosy', en ruim voorzien van stoelen voor het publiek. Inwoners kunnen inspreken of met 50 handtekening punten agenderen.

Doel en werkelijkheid
Het doel van het carrouselmodel is om de politiek besluitvaardiger te maken, dichter bij de mensen te brengen en de raadsleden meer tijd te geven om 'de wijk in te gaan'. Of de politiek er besluitvaardiger door wordt is de vraag, het wordt wel levendiger, er is meer debat en er wordt minder over details gepraat. Voor de inwoners en de pers is het aantrekkelijker om bij te wonen en ook compacter. Je gaat immers alleen naar het onderwerp dat je interesseert en daarna kun je gewoon weer naar huis. Dat kan eventueel ook voor fractieleden en wethouders gelden.
Een leuk detail is dat de pauze van 9 uur gebruikt wordt om een apart onderwerp onder de aandacht te brengen. Thema's als Amnesty en "Geweld tegen vrouwen" worden dan voor het voetlicht gebracht door ... de burgemeester. Dan heeft die ook nog wat te doen op zo´n avond.
Opvallend was dat de carrouselonderwerpen druk werden bezocht, het heen en weer geloop geeft een gezellige en ongedwongen sfeer en de strakke programmering binnen het model werkt zeer efficiënt.
Het model draait nu een klein jaar en de eerste evaluatie is vrij positief, maar wel komt daar de  mening uit dat alles beter kan en moet. Raadsleden hebben geen extra tijd om op pad te gaan, de tijdsinvestering van raads- en fractieleden blijf hoog. Wij hebben kunnen concluderen dat de vergadercultuur blijft en er in Almere niet minder om wordt.  Maar in ieder geval was de tendens 'dat het weer ergens over gaat'. De evaluatie was intern, de burgers moet echter nog naar hun bevindingen worden gevraagd.

Iets voor Nieuwegein?

Het carrouselmodel kan een goed werkmodel worden. Burgers en politiek ontmoeten elkaar en spreken elkaar gemakkelijk aan Bewoners kunnen namelijk vrij eenvoudig in en uitlopen en ook op de wandelgangen kom je elkaar zo maar tegen. De betrokkenheid is groot.
Hoewel de agenda efficiënt wordt afgelopen, vergt de voorbereiding nog steeds veel werk. In eindresultaten zal het wellicht weinig uitmaken, maar het bedrijven van de politiek is in Almere wel levendiger, efficiënter en laagdrempelig. Het model draait nog geen jaar, de eindevaluatie is er nog niet en er is nog geen andere gemeente die het model heeft overgenomen. Er is wel erg veel belangstelling te constateren vanuit andere gemeenten. Voorzichtig concluderen we dat het model eventueel in Nieuwegein zal kunnen worden ingevoerd bij de bouw van het nieuwe gemeentehuis, want de consequentie van het model is dat er 'openbare achterkamertjespolitiek' wordt gevoerd. Moeten die 'kamertjes' er wel zijn!
Wellicht dat invoering van dit model in Nieuwegein kan leiden tot meer tijd voor werkbezoeken en contact met de burgers. Almere is tenslotte drie keer zo groot als Nieuwegein en is een groeistad. Daarbij kunnen we tegen die tijd leren van de bevindingen in Almere.

Pim Leenheer
Manuel Sewgobind