Op 8 april werd een bewonersavond georganiseerd in de Kom met als onderwerp veranderingen op drie gebieden die binnenkort gaan plaatsvinden. Het gaat dan om de jeugdzorg, die onder verantwoordelijkheid van de gemeente zal komen, bezuinigingen in de zorg, en nieuwe regels en bezuinigingen op de bijstand.
Het voltallige college zat naast elkaar op het podium toen burgemeester Frans Backhuijs de avond opende met de mededeling dat het hier een avond van de raad betrof. De ongeveer honderd aanwezigen waaronder de raadsleden, maar ook veel ambtenaren keken elkaar vragend aan: de raad is het hoogste bestuursorgaan van de gemeente dat het college als uitvoerder controleert. Een dergelijke avond voor raadsleden is dan ook zeer uitzonderlijk.
Waar het precies om gaat en wat de maatregelen precies zijn is nog onbekend. Toch wilde het college graag met bewoners erover praten en schakelde daarbij de coalitiepartijen in. Twee raadsleden van coalitiepartijen (VVD en PvdA) hebben de avond voorbereid en na de raadsvergadering van 27 maart is er van gedachten gewisseld. GroenLinks heeft meteen te kennen gegeven graag met bewoners te willen praten maar dan wel over concrete zaken en plannen en het ook niet eens te zijn met het beeld dat geschetst wordt alsof deze avond door de raad wordt georganiseerd. Verder wilden de GroenLinks raadsleden geen voorzitter van een gespreksgroep zijn op die avond: juist omdat de raad de kaders moet gaan stellen is een luisterend oor veel meer geboden dan gesprek leiden.
Waarvoor gevreesd werd, bleek al meteen bij de start van de avond. Een inleider was ingehuurd om duidelijkheid te verschaffen over de transities die gaan komen. In een lange inleiding met veel abstract taalgebruik slaagde hij daar niet in. Simpelweg omdat er nog geen helderheid is over de precieze inhoud en andere feitelijkheden. Ook zijn startvraag voor een gesprek: waar bent u trots op in Nieuwegein leverde niet veel meer op als hilariteit.
Omdat de inleiding een uur duurde in plaats van het geplande half uur en de pauze pas na halftien begon, gingen er veel mensen naar huis in plaats van deel te nemen aan de geplande rondetafel gesprekken.Maar omdat er niets concreet op tafel lag, kwamen de gesprekken in kleine groepen niet veel verder dan praten over eigen persoonlijke omstandigheden of verhalen van vertegenwoordigers van bepaalde belangengroepen.
De avond leek zich toe te werken naar de voornemens van de PvdA en de VVD om flink te bezuinigen en de burgers heel veel zelf te laten doen: die moeten hun verantwoordelijkheid maar nemen en hun "eigen kracht" gaan ontwikkelen. Alsof wij het kabinet buitengewoon dankbaar moeten zijn voor deze megakans die het ons biedt. De kracht zit bij de mensen, in de wijken, bij de vrijwilligers, probleem dus opgelost. Pikant is hierbij dat het college niet wil werken met de succesvolle methode Eigen Kracht door probleemgezinnen, maar vasthoudt aan de methode Wisselgeld die vooral inhoudt wat mensen moeten doen, in plaats van gezamenlijk naar een oplossing te zoeken. "Inwoners van Nieuwegein, jullie moeten het zelf doen". Niets meedenken, niets meepraten, niets meebeslissen. De gesprekken aan de tafels moeten straks dienen als bewijs voor de beleidslijnen die al vaststaan. Jammer voor de inwoners die hadden gedacht op deze avond enige sturing te kunnen geven aan wat op ons afkomt en wat zij als humaan zien.
Beter was geweest om in termen van bedreigingen en kansen te praten, keuzemogelijkheden voorleggen (gaan wij bijvoorbeeld bouwen of zoeken naar de menselijke maat), prioritering laten aangeven in thema's , en onderdelen die als kerntaak moeten worden verankerd. Dan weten de inwoners dat zij hebben meegedacht en keuzes hebben gemaakt.
De inwonersavond heeft de aanwezigen de schrik op het lijf gejaagd, zonder enig perspectief te bieden. Hans Adriani (wethouder) deed wel een poging om aan te geven wat op ons afstormt, maar ook hij zag veel in sociale samenhang, in eigen kracht en een terugtredende overheid.
Inwoners hebben (overigens ongestructureerd) kunnen meepraten, maar krijgen straks geen beleid met vooruitzichten, wel keuzes waar zij nauwelijks beter van worden.
De gemeenteraad mag en kan deze avond niet bij voorbaat zien en gebruiken als bewijs voor collegebeleid, daarvoor ontbrak het aan keuzemogelijkheden en daadwerkelijke samenspraak.
Bert Eggink, Manuel Sewgobind