KIEZEN ÉN DELEN. De bijdrage van de fractie van GroenLinks bij de Algemene Beschouwingen 2004, uitgesproken door fractievoorzitter Wil Winter.
Voorzitter,
"Het is kiezen of delen". Dat gezegde wordt te pas, maar vaak ook te onpas gebruikt. Naar de mening van GroenLinks wordt dit een jaar van kiezen én delen.
Er is van alles aan de hand: de voorjaarsnota, deze begroting, de nota "Nieuwegein kiest", de komende bezuinigen door de landelijke overheid, de beslissende discussie over de inrichting van de binnenstad.
Dit alles en meer, geeft aan dat de komende periode een zaak wordt van kiezen, maar ook van het eerlijk verdelen van de pijn. Want pijnlijke keuzes zijn niet te ontlopen, niet voor de burgers en ook niet voor het ambtelijk apparaat.
De behoedzaamheid van het College voor het maken van echte keuzes op dit moment is een makkelijke constatering, maar is gelijktijdig ook goed verklaarbaar.
Natuurlijk zijn er zaken die niet met een verwijzing naar de besluitvorming na de discussie over de toekomst van Nieuwegein, kunnen worden doorgeschoven. Een aantal zeker wél! Daarin moeten we wat meer consequent zijn.
De plannen voor de Lekboulevard kunnen best nog wat uitstel verdragen. Het gaat om een aantal miljoenen en die miljoenen dienen een punt van afweging te zijn bij de discussie over de wenselijke en noodzakelijk voorzieningen in Nieuwegein.
Bij de behandeling van het betreffende voorstel zal mijn fractie vragen om de besluitvorming over dit project op te schorten, in afwachting van de conclusies die t.z.t. getrokken dienen te worden. De beoordeling kan dan plaats vinden binnen het kader van alle wensen die betaald moeten worden.
Bij de voorbereiding van de komende besprekingen dienen ook de betrokken organisaties en instanties hun huiswerk te doen. Pas gaan nadenken als de discussie is al is losgebarsten, kan alleen maar teleurstellingen opleveren. Zo verwachten wij bijvoorbeeld dat de Stichting Welzijn Nieuwegein een concept kerntakenplan heeft voorliggen. Niet als een definitief stuk, maar wel als basis voor de Raad om een goede afweging te kunnen maken binnen het kader van de strategische discussie.
Vraag van ons is of het College de betrokken organisaties en instanties daar nog eens op wil wijzen.
Ook over de grenzen heen moeten keuzes worden gemaakt. In 2004 zijn de verkiezingen voor het Europese Parlement. Met wellicht een referendum over de Europese grondwet. Steeds meer ervaren we ook in onze gemeente de invloed van de Europese wetgeving. Bij de voorlichtingsactiviteiten van de gemeente dient daarom - zeker in de aanloop naar die verkiezingen - die relatie aan de bevolking duidelijk te worden gemaakt.
Over de grenzen heen bewegen zich de initiatiefgroep Pulawy en de werkgroep Rundu. Blijkens een artikel in het VNG-Magazine kunnen stedenbanden effectief worden ingezet bij de bestrijding van Aids. Zuidelijk Afrika telt 29 miljoen geïnfecteerden van de naar schatting 42 miljoen hiv/aidsgeïnfecteerden in de hele wereld. We zijn dus getuigen van een mondiale tragedie. Stedenbanden kunnen effectief worden ingezet bij de bestrijding van aids. GroenLinks vraagt het college in samenwerking met de werkgroep Rundu initiatief te ontplooien en de Nieuwegeinse samenleving daarbij te betrekken.
Voorzitter, het College beschikt over een aantal adviesorganen. Ik noem de Seniorenraad, de Sportraad, de Stichting Multicultureel Adviesorgaan Nieuwegein en de Cliëntenraad.
Mijn fractie is ingenomen met het feit dat deze groepen zich bezig houden met advisering bij de beleidsvoorbereiding en de beleidsuitvoering. Maar bij de beleidsbepaling spelen ze nog te weinig een rol. Ook de wijknetwerken dienen - naar de opvatting van GroenLinks - te worden ingeschakeld bij beleidsbeslissingen die hun buurt direct raken.
Het gaat dus om de rechtstreekse adviezen van deze organen aan de Raad. Wij verzoeken de Raad in een motie uit te spreken dat zij behoefte heeft aan rechtstreekse advisering door de adviescolleges en dat aan de griffie wordt verzocht om de mogelijkheden daartoe uit te werken.
Uit de begroting wordt duidelijk op welke wijze de afspraken op landelijk niveau hun consequenties hebben voor de beleidsruimte van de gemeente. Rekeningen worden doorgeschoven naar lagere overheden, beleidsruimte wordt ingeperkt. Mijn fractie constateert dat dit leidt tot onredelijke opgaven aan de gemeenten. Bijvoorbeeld waar het gaat om uitgeprocedeerde asielzoekers, de Wet Werk en Bijstand, of gesubsidieerde banen.
De Vereniging van Nederlandse Gemeenten ontwikkelt activiteiten en neemt soms stelling tegen het regeringsbeleid. We hebben het College een brief geschreven over het generaal pardon voor langdurig in Nederland verblijvende asielaanvragers. Het VNG bepleitte uitbreiding van het aantal personen dat voor asiel in aanmerking kwam.
We vroegen of het College zich daarin kon vinden. Dat bleek niet het geval. Het college koos voor het kritiekloos volgen van het rijksbeleid.
Dat wij dat betreuren, is duidelijk.
Wij kondigen maar vast aan dat wij, in het kader van het duale stelsel, meer dan voorheen de Raad om uitspraken zullen vragen als er kennelijk onredelijke zaken op het bord van de gemeente worden geschoven. Ook op die manier kunnen wij met onze uitspraken de landelijke politiek beïnvloeden.
Voorzitter, het is spannend geweest. We moesten even wachten of er sprake was van een Sociaal Akkoord tussen Overheid en werkgevers- en werknemersorganisaties. Dat akkoord is er. Daarbij zijn onder meer via de VNG afspraken gemaakt over spoedoverleg tussen het kabinet en de gemeenten. In dat overleg dienen afspraken te worden gemaakt over het omzetten van gesubsidieerde banen. Die ID-banen dienen te worden omgezet in regulier werk. Ook het voorkomen van gedwongen ontslagen is onderwerp van dit spoedoverleg. Wij zijn van opvatting dat het College niet moet afwachten, maar actief moet deelnemen aan deze discussie.
Onze vraag aan het College is of hij bereid is om de personen die met ontslag worden bedreigd, voor 2004 nog één jaar hun werk en inkomen te garanderen. In dat jaar heeft ook het verdere overleg tussen overheid en sociale partners wellicht tot een meer definitieve oplossing geleid.
Daartoe zal, mede namens ons, een amendement worden ingediend.
De gemeente Nieuwegein heeft zijn eigen financiële zorgen. Maar de wolken boven de minima in Nieuwegein duiden op noodweer. Wij zien alleen maar de cijfers. Afschaffing van het categoraal inkomensbeleid en van de Zalmsnip. Verhoging van gemeentelijke belastingen met een onduidelijkheid over de kwijtschelding na 2004. De witgoedregeling loopt gevaar. En het enige wat de mensen vernemen, is dat er een stelpost op de begroting van € 670.000 tekort is, waarvoor geen dekking is gevonden.
U biedt niets om de grote ongerustheid wat te temperen. Zelfs geen opmerking dat de zwaarste lasten op de sterkste schouders zullen rusten. Voor ons moet die intentie minimaal aanwezig zijn. Ook als onze afspraken over kostendekkendheid - voor die groep inwoners - nog eens tegen het licht moet worden gehouden.
Ook over de toegezegde extra uitkering aan de langdurige minima in de loop van 2003 is er nog steeds geen duidelijkheid.
Hier past een verwijt aan het College, teveel cijfers, te weinig worden mensen ingepast in de blik naar morgen.
Als mensen al hun energie en aandacht moeten benutten om te kunnen overleven, krijgt de door iedereen gewenste sociale cohesie, zeg maar de sociale samenhang binnen de gemeenschap, geen enkele kans.
Wat wij van het College willen weten, is of men bereid is alle maatregelen die worden voorbereid (verordeningen etc.) m.b.t. de minima in hun samenhang aan de raad voor te leggen. Zodat het gehele voorgestelde pakket van maatregelen in één keer kan worden besproken en kan worden beoordeeld. Wij zullen u daartoe een motie voorleggen.
De voorgestelde bezuinigingen voor de gesubsidieerde sport doen pijn. We hebben moeite met deze bezuinigingen en zeker met de verdeling. Alleen de gesubsidieerde sport wordt getroffen. Wij vinden dat alle sportorganisaties daarbij betrokken zouden moeten worden. Is het College bereid om naar a lternatieven om te zien, waardoor, via een andere verdeling, de sportverenigingen met subsidie minder bijdragen dan de voorgestelde vijf procent. Dat kan door bijvoorbeeld het verhogen van de huurprijzen van de sportcomplexen.
Zonodig zullen wij een motie of amendement indienen.
Tot slot voorzitter. We hebben in onze bijdrage minder over de cijfers gesproken dan in het verleden het geval was. Dat komt mede omdat bij de behandeling van de voorjaarsnota al een financiële richting is ingeslagen.
Mijn fractie ziet af van nieuwe initiatieven of amenderingen voor nieuw beleid. Want we zijn het eens met het College dat deze begroting niet mag leiden tot een onverantwoord vooruitlopen op de uitkomsten van de strategische discussie.
Wij wachten uw beantwoording in eerste termijn af.
Tegelijkertijd is ook een motie ingediend.