De meeste fracties uit de Nieuwegeinse Raad hebben op donderdag 2 februari in euforische termen gesproken over het project Burgernet, dat zegt tot doel te hebben het gevoel van veiligheid te vergroten door burgers daarop invloed te geven. De politie schakelt deelnemers aan Burgernet in bij het opsporen van plegers van misdaad. Als subdoelstelling wordt nagestreefd: vergroten van de pakkans.
Zo op het eerste gezicht is er niets aan de hand, maar de opgewektheid is bespottelijk.
Door verstandeloos geloof in "pakkans’, wordt de ratio die de grimmige nadelen zichtbaar moet maken, in flarden gescheurd. Burgernet is een verkeerd middel dat een verkeerd signaal afgeeft. Deelnemers aan dit paradigma komen via de politie in actie terwijl er géén concrete verdenking bestaat, en géén concreet bewijs. Zo kunnen fouten worden gemaakt (wat ook is gebeurd !), en kunnen onschuldigen worden aangehouden. Fouten zijn niet uit te sluiten, want er is niet veel fantasie voor nodig om te bedenken dat bepaalde mensen voldoen aan een daderprofiel: mensen met een baseballpet op, een rugzak, lang haar, baard, lang gewaad, etc.
Deelnemers aan burgernet zijn géén opgeleide politiemensen, en missen daardoor opsporingsvaardigheden. Het gevolg is dat zij zichzelf en hun omgeving in gevaar kunnen brengen. Zij zijn niet getraind, en moeten die politietaak ook niet uitoefenen.
Het gevaar is ook aanwezig dat de deelnemers zich als moraalridders gaan gedragen en zich gelegitimeerd voelen om zich als wijkagent te gaan gedragen. Het is een illusie om de denken dat de deelnemers vanuit hun woonkamer gaan opereren, en niet de straat opgaan als geheimagent. Grote schade kan burgernet aanrichten omdat inwoners zich bespied voelen en de "boemannen" hen de stuipen op het lijf jagen. De beoogde sociale cohesie tussen bewoners (die wij allemaal nastreven) loopt een geweldige deuk op. Ook is het niet denkbeeldig dat de gemeente de morele basis van haar gezag verliest, als burgernet een structureel beleidsinstrument wordt. Nu al is het zo dat 80% van alle misdrijven wordt opgelost, dankzij tips van burgers. En dit gebeurt zonder burgernet. Dus waarom dit instrument institutionaliseren ? Mensen die ten onrechte zijn aangehouden, gedupeerden dus, moeten het doen met een excuus, geen vergoeding, en als ze willen procederen (omdat hun goede naam en eer zijn aangetast), zoeken ze het zelf uit. En de deelnemer die in de fout is gegaan ? Wordt hij/zij eruit gegooid ? Hierin is niet voorzien. Overal zitten ruim 1600 paar ogen te loeren. Privacy (het verbijstert mij dat de fracties dit hebben gedegradeerd tot een rudimentair aanhangseltje, in strijd met de universele verklaring van de rechten van de mens) is verworden tot een karikatuur, een fundament van de rechtsstaat wordt weggetorpedeerd, en dat door partijen die de "D" van democratie voeren, zowel in het christelijke als liberale segment. Het is ook aangekondigd: Burgernet krijgt taken erbij, en adressenbestanden worden voor andere doeleinden gebruikt !! Er komt een schepje bovenop, en nog een, en nog een, etc. Ik schrik hevig van het gemak waarmee een deel van de politiek privacy onderschikt meent te moeten maken aan bescherming van de rechten van bewoners. Een buitengewoon triest aanblik. Nog triester wordt het als niet de moeite wordt genomen om naar tegenargumenten te luisteren. Een objectieve en verantwoorde afweging kun je niet maken als je zo vastgeroest zit. Burgernet (na de pilot in Nieuwegein), dreigt in alle andere gemeenten te worden ingevoerd. Wordt het overal euforie, of komt er weerstand tegen deze geregisseerde, angstopkloppende detectiemethode ?
Manuel Sewgobind
fractievoorzitter GroenLinks