Er zitten echter ook grote risico’s aan de digitale samenleving: vooral als met algoritmen worden gewerkt. Bij algoritmes worden bepaalde trends berekend om de voorspelbaarheid te vergroten. Door deze werkwijze is op schandelijke wijze het gelijkheidsbeginsel geschonden bij de toeslagenaffaire.
We willen technologie inzetten die mensen verbindt, bijdraagt aan een duurzame samenleving en transparant en rechtvaardig is. Hierbij staan we pal voor het recht op privacy en strijden we tegen vooroordelen, stigmatisering en discriminatie door het onjuist gebruiken van algoritmen. Het verzamelen van data van vooral kwetsbare mensen willen we bestrijden. Het ontwikkelen van digitale vaardigheden willen we bij hen juist stimuleren. Burgers moeten niet alleen inzicht krijgen in de gegevens die de gemeente bezit en hoe de gebruikte algoritmen werken, maar ook actief betrokken worden bij het uitwerken van initiatieven. Scherpe controle is nodig op het inzetten van nieuwe digitale ideeën: waar is het een oplossing voor, hoe zijn publieke waarden gewaarborgd en wat voor onvoorziene gevolgen zouden er kunnen zijn?
Veel communicatie tussen de gemeente en inwoners verloopt tegenwoordig via internet. Dat is efficiënt, spaart veel drukwerk, papier en kosten. Maar het is niet voor iedereen even toegankelijk. Er zijn nog veel mensen die onvoldoende vaardig zijn op de computer of smartphone om hierin mee te kunnen gaan. De digitale communicatie mag geen mensen buiten spel zetten.
Kortom:
- Om te zorgen dat iedereen mee kan komen met de digitale ontwikkelingen wordt veel aandacht besteed aan het versterken van digitale vaardigheden van inwoners, onder andere via de Tweede Verdieping en scholen. Dit houdt ook het weerbaar maken tegen manipulatie en cybercriminaliteit in.
- Naast de digitale communicatie tussen gemeente en inwoners blijft er altijd de mogelijkheid voor persoonlijk contact, gebruik van papieren formuleren en informatie op papier.
- De gemeente opent een loket Digitale Zaken, waar burgers terecht kunnen met al hun vragen en klachten over gemeentelijke digitale zaken.
- Inwoners moeten gemakkelijk inzage krijgen in de gegevens die de gemeente en lokale instanties over hen hebben. De gemeente ondersteunt burgers bij het corrigeren van foutieve gegevens.
- Er komt een publiek toegankelijk algoritmeregister waarin alle algoritmes staan die voor de gemeente geautomatiseerde keuzes maken, besluiten voorbereiden, of voorspellingen doen over inwoners. Deze algoritmes worden volledig, gedetailleerd en in begrijpelijke taal beschreven, inclusief de gebruikte datasets en de broncode van de software.
- Algoritmes mogen niet gebruikt worden om voorspellingen te doen over het gedrag van individuele inwoners zonder dat de mensen daar weet van hebben.
- Bij ICT-aanbestedingen spelen de kwaliteitsnormen, privacystandaarden, openbaarheid van de broncode (wat ervoor zorgt dat algoritmes inzichtelijk worden) en duurzaamheid een leidende rol in plaats van de kosten.
- Er wordt een ethische commissie ingevoerd die de gemeente gevraagd en ongevraagd van advies voorziet over nieuwe informatietechnologie en het gebruik van data.
- Jaarlijks worden ethische hackers uitgenodigd om de systemen van de gemeente te checken en uit te dagen.