Vanaf 2015  heeft de gemeente een veel grotere rol gekregen in uitvoering van zorgtaken. 

De komende jaren verandert veel in het gemeentelijke sociale domein. Gemeenten hebben door de overheveling van de jeugdzorg, AWBZ naar Wmo, Participatiewet en Passend Onderwijs omvangrijke nieuwe taken en bevoegdheden gekregen. Door de bundeling van deze taken en bevoegdheden bij gemeenten zou het sociaal domein efficiënter en effectiever ingericht kunnen worden.

Als uitgangspunten worden de volgende principes gehanteerd:

  • één burger, één gezin, één plan, één hulpverlener
  • eigen verantwoordelijkheid en eigen kracht burger en zijn/haar netwerk
  • participatie en ondersteuning vinden, zoveel mogelijk, dicht bij huis plaatsen
  • preventie vanuit één overheid en financiering

Tegelijk is het beschikbare budget kleiner geworden. 

Het eerste transitiejaar zit er op.  Voorafgaande aan deze grote veranderingen is er landelijk en lokaal veel aandacht geweest voor de gevolgen van de overgang van taken en bevoegdheden voor de mensen die zorg nodig hebben.  Zorgorganisaties, gemeenten en belangenorganisaties waren zich bewust van mogelijke risico’s bij deze ingrijpende operatie. Ook in Nieuwegein maakten wij ons zorgen over de invoering van de ingrijpende veranderingen.

De gemeenteraad heeft de taak om toe te zien op een goede landing van deze transities in onze gemeente.

In 2016 staat een evaluatie gepland, van deze transities. Daarom heeft GL de verantwoordleijke wethouder in 2015 gevraagd om de raad actief te betrekken  bij deze evaluatie van het eerste transitiejaar sociale domein. De uitkomsten van de evaluatie geven  de raad inzicht in wat de gevolgen van de transities zijn voor inwoners, en helpt de raad om waar nodig bij te sturen en te controleren of de transities verlopen zoals was bedoeld. 

De evaluatie moet, voor zover in deze fase mogelijk, een antwoord geven op de vraag of de juiste dingen gedaan worden en of ze goed gedaan worden om de doelstellingen te verwezenlijken. Wat heeft de gemeente gedaan om deze doelstellingen te bereiken? 

Evaluatie belangrijk

De uitkomsten van de evaluatie moet de raad informatie bieden waarmee de klachten uit de lokale samenleving gewogen en geduid kunnen worden. De evaluatie moet inzicht bieden in het onderscheid tussen incidentele en structurele knelpunten/klachten. En inzicht geven in onderscheid tussen landelijke knelpunten en lokale knelpunten.

De evaluatie dient informatie te bieden om beleid en uitvoering waar nodig aan te passen. Er is immers bewust ruimte gelaten in het beleid voor aanpassingen in het beleid op grond van tussentijdse  evaluaties van het nieuwe beleid en de uitvoering ervan.

De evaluatie moet inzicht bieden in de financiele gevolgen voor cliënten, bijvoorbeeld wat betreft hoogte eigen bijdrage. De evaluatie moet ook de koppeling maken met de financiële gevolgen voor de gemeente.

De eerste fase van de evaluatie vindt plaat in 2016 en de eerste uitkomsten worden voor de zomer verwacht. GroenLinks is voorstander van  om het niet te laten bij een eenmalige evaluatie, maar om gedurende een periode van zeker drie jaren de transities kritisch te blijven volgen. 

Hoofddoelstelling Transitie

Er is in het transitiejaar een begin gemaakt met integrale benadering: ziekte-gezondheid-welzijn-onderwijs en werkgelegenheid .

 

 

 

De transformatie loopt naar verwachting tot eind 2018 en omvat 3 domeinen:

1. Van AWBZ naar WMO 2. Jeugd , inclusief passend onderwijs 3. Participatiewet Werk en Inkomen 

 

De gemeenteraad heeft in 2013 de volgende doelstellingen vastgesteld:

  1. passende ondersteuning voor inwoners, jong en oud, die ondersteuning nodig hebben,
  2. een hoog niveau van participatie van al haar inwoners, met en zonder beperking
  3. te realiseren binnen de daartoe beschikbare budgetten. 

De komende jaren wordt door middel van acht programma’s extra ingezet om de transformatie te realiseren. 

Omdat de transformatie het gehele sociale domein betreft, kiezen we ervoor in dit programma ook de niet-transitie gerelateerd belangrijke onderwerpen binnen het sociaal domein al vanuit de drie doelstellingen te beschrijven. (Uit: programmabegroting 2016-2019 +p.46 programmabegroting 2016: Evaluatie overgangsjaar)

In lijn met de hoofddoelstelling zou de evaluatie moeten beginnen met het formuleren van een aantal onderzoekvragen per doelstelling en per doelgroep die vervolgens in de evaluatie aan de orde moeten komen. Leidend hierbij kunnen de drie transities zelf zijn, immers, de doelstellingen van de gemeente zijn hiervan een afgeleide. 



Evaluatie 1ste transitiejaar 2015 

De vragen die GL graag beantwoord wil zien: 

  • Krijgt iedereen de zorg die hij/zij nodig heeft?
  • Hoe toegankelijk zijn de voorzieningen voor verschillende doelgroepen: (dit omvat ook WMO-voorzieningen, Werk en Inkomen, Jongeren)
  • Hoe wordt inhoud gegeven aan participatie door bewoners en hoe groot is de bereidheid van inwoners om te participeren
  • Welke mogelijkheden en beperkingen ervaren verschillende doelgroepen bij het gebruikmaken van de verschillende organisaties die betrokken zijn in de uitvoering. (bijvoorbeeld  Geynwijs, Movactor, zorgorganisaties)
  • Hoe zijn de financiële middelen ingezet. Hoe efficiënt en effectief ?
  • Wat betekent de transformatie voor het krachtenspel tussen de verschillende aanbieders: Geynwijs, MOvactor, Vitras, vrijwilligersorganisaties?

Belang evaluatie

De evaluatie is een instrument voor de raad voor sturing en controle en  moet, voor zover in deze fase mogelijk, een antwoord geven op de vraag:  Worden de juiste dingen gedaan en worden ze goed gedaan om de doelstellingen te verwezenlijken? De evaluatie moet de raad informatie bieden waarmee de klachten uit de lokale samenleving gewogen en geduid kunnen worden en moet inzicht bieden in het onderscheid tussen incidentele en structurele knelpunten enklachten. Ook kan de evaluatie  inzicht geven in onderscheid tussen landelijke knelpunten en lokale knelpunten.

De resultaten van de  evaluatie dienen  om beleid en uitvoering waar nodig aan te passen. Er is immers bewust ruimte gelaten in het beleid om aanpassingen te doen omdat vooraf niet altijd goed was in te schatten hoe de veranderingen gaan uitwerken. Het is ook belangrijk om inzicht te krijgen in de financiele gevolgen voor cliënten, bijvoorbeeld wat betreft de hoogte van de eigen bijdrage en ook inzicht in de financiële gevolgen voor de gemeente.

Evaluatie over meerdere jaren 

GroenLinks vindt het belangrijk dat de evaluatie  niet een eenmalige evaluatie is, maar dat de veranderingen als gevolg van de transities gedurende een aantal jaren kritisch gevolgd worden. Daarbij moeten vragen aan de orde komen als: welke gegevens moeten jaarlijks gemonitord worden en wat kan  pas over  5 jaar inzichtelijk worden?  

Er worden vanuit meerdere organisaties evaluaties uitgevoerd; bijvoorbeeld: De Kinderombudsman heeft op 17 april 2015 ook in Nieuwegein onderzoek gedaan in het kader van “de zorg waar ze recht op hebben” en het Samenwerkingsverband VO-scholen voert een evaluatie uit. GroenLinks pleit ervoor om deze evaluaties te betrekken in de presentatie van de uitkomsten van de evaluatie aan de raad.

Wie  gaat meewerken aan de evaluatie? 

Er zijn verschillende belanghebbenden in het sociale domein: de klanten die gebruik maken van voorzieningen;  inwoners en professionals die allerlei taken uitvoeren en de gemeente.  

Wat zijn landelijke signalen en vragen?  

Er wordt veel gepubliceerd over de veranderingen in het sociale domein. 

GroenLinks wil graag meer zicht op de vraag in hoeverre de vragen en zorgen die landelijk aan de orde komen ook in Nieuwegein van toepassing zijn.

Bijvoorbeeld:

  • de mate van administratieve belasting voor zorgverlener
  • de administratieve problemen omtrent pgb tussen gemeenten en zorgaanbieders
  • de aansluiting van de gemeentelijke bedrijfsvoering op de transitie
  • de totstandkoming van nieuwe zorgarrangementen
  • de samenwerking tussen formele en informele zorg
  • de positie van dewijkverpleegkundige (betaald door zorgverzekering)
  • de rol van de brancheorganisaties in berichtgeving, (van welke organisaties wordt in deze regio afscheid genomen?)
  • de mate van vrije beleidsruimte van wijkteams (mandaat) en ontwikkelen van nieuwe professionaliteit
  • de monopoliepositie en transparantie van sociale wijkteams
  • in hoeverre is de privacy van zorgcliënten gewaarborgd

Overige vragen:

  • hoe verloopt het proces van indicatiestelling
  • zijn er lacunes in ‘aanbod’ 
  • waar is er sprake van samenwerking en waar is spraken van concurrentie tussen aanbieders
  • Zijn de doelgroepen die structureel afhankelijk zijn van zorg, voldoende bij de gemeente in beeld?

    Zijn deze doelgroepen ervan verzekerd dat de zorg die zij nodig hebben gecontinueerd wordt?

    Heeft de cliënt dezelfde hulp ontvangen als daarvoor, beter, minder, meer. Is de cliënt verwezen naar andere organisatie/hulpverlener en/of ander programma. Is dat met instemming van cliënt?

Hoe wordt evaluatie uitgevoerd? 

Op verzoek van GroenLinks is een begeleidingscommissie voor de uitvoering van de evaluatie van het transitiejaar 2015 ingesteld. 

De gemeente Nieuwegein heeft voor de uitvoering van de evaluatie onderzoeksbureau Dimensus ingehuurd.

Dit onderzoeksbureau werkt nu met de gemeente een onderzoeksvoorstel voor de komende jaren uit. In de begeleidingscommissie is overeengekomen dat er allereerst een onderzoek komt naar het functioneren van Geynwijs en de Brede Toegang: Monitor Evaluatie brede toegang en Stichting Geynwijs

In dit onderzoek worden op verschillende wijzen (telefonisch, schriftelijk) verschillende doelgroepen (bewoners van Nieuwegein, klanten, doorverwijzers, aanpalende organisaties (vrijwilligers e.d.) en de gemeente / raadsleden ondervraagd over de ervaringen met Geynwijs en de Brede Toegang.

Dit onderzoek geldt tevens als nulmeting van een monitor, zodanig dat komende jaren vervolgmetingen kunnen worden uitgevoerd.  

 

Voor meer info: Monique de Beer