Algemene beschouwingen bij begroting 2020. De bespreking van de programmabegroting was het moment voor de Algemene Beschouwingen in de gemeenteraadsvergadering van donderdag 4 juli 2019. Lees hier de bijdrage van onze fractievoorzitter Monique de Beer.

Kijk niet weg. Kijk over grenzen. Kijk verder dan van hier tot aan de volgende verkiezingen. Kijk verder dan de eigen achtertuin en de eigen stad. Hiermee doen we een appèl op ons allen om ieder op zijn terrein en met ieders mogelijkheden scherp in beeld te houden waar onze verantwoordelijkheden liggen en waar wij aan zet zijn om onze stad voor iedereen die hier zijn domicilie heeft gevonden een goede stad te maken en te behouden. Veel gaat goed en veel mensen hebben het goed. Nú. Dit willen we graag zo houden, en daarom moeten we voortdurend alert zijn en de juiste besluiten nemen. Wat wij nu besluiten ten aanzien van grote maatschappelijke kwesties heeft veel gevolgen voor onze inwoners nu, voor de generatie die nu opgroeit en die nog komt. In deze beschouwingen richten we ons daarom op de energietransitie en op de grote groep inwoners die te vaak geen aansluiting vindt in onze complexe samenleving. En we besluiten met wat we zien als een uitdaging voor onszelf, als gemeenteraad van Nieuwegein. 

Een op de toekomst voorbereid Nieuwegein: energietransitie en klimaatadaptatie

Er is weinig discussie meer over de noodzaak van een ingrijpende energietransitie. Ingrijpen is nodig om ons leefklimaat gezond te houden, om over voldoende duurzame energiebronnen te beschikken, en de gevolgen van klimaatverandering te temperen door onder andere de emissie van broeikasgassen naar beneden te brengen. 

We zijn doordrongen van de urgentie. De klimaatklok tikt en laat onverbiddelijk zien dat uitstellen van maatregelen niet te verantwoorden is. Wíj zijn nú aan zet. Handelen heeft zin. We willen niet door onze kinderen en kleinkinderen ter verantwoording geroepen worden met dat we niet genoeg gedaan hebben om hun leefomgeving leefbaar te houden? De jongere generaties maken zich terecht zorgen om hun toekomst en roeren zich in het debat. 

De technieken zijn voorhanden; implementatie is het probleem. Er is weerstand in de samenleving tegen het in gebruik nemen van de nieuwe technieken. Er zijn zorgen en er is grote weerstand tegen veranderingen. De uitdaging ligt ook bij ons om het verhaal van, de verandering die nodig is, met een nieuw perspectief te brengen. 

We roepen u op om gezamenlijk te investeren in het vergroten van het begrip bij onze inwoners voor het nemen van maatregelen. In het kader van deze Algemene Beschouwingen vernemen we graag de reactie van het College op de volgende 3 punten: 

  • Is het College bereid om zich in te spannen om interne regels die het plaatsen van alternatieve energiebronnen in de weg staan te herzien in het licht van een groot maatschappelijk belang? 
  • Is het College het met GL eens dat het creëren van begrip bij inwoners nog een grote inspanning vraagt en dit een investering vraagt? 
  • Kan de wethouder toezeggen dat er geïnvesteerd wordt om alle inwoners (ook laaggeletterden) mee te nemen in het verhaal van de noodzaak van energietransitie, waarbij ook concrete maatregelen en handelingsperspectief wordt geboden waarbij het abstracte verhaal vertaald wordt naar de eigen situatie, dicht bij huis en met aandacht voor de zorgen die mensen daarbij hebben?

Een sociaal Nieuwegein

Het kenmerk van een humane samenleving is hoe er wordt omgegaan met de meest kwetsbaren. Kijk niet weg bij het feit dat de samenleving bestaat uit mensen die hun eigen weg kunnen vinden en mensen die ‘verloren’ raken. De afstand tussen die twee groepen lijkt steeds groter te worden. De gezondheidsverschillen tussen arm en rijk nemen niet af maar toe. De oorzaak van het verschil is even eenvoudig als hardnekkig. Voor de armere is het om allerlei redenen vaak moeilijker om gezond te leven dan voor de rijkere. Ze hebben vaker te maken met schulden, stress en huiselijk geweld. En dat gaat vaak gepaard met slecht eten, roken en te veel alcohol. Armeren leven zes jaar korter dan de rijkeren en hun gezonde levensverwachting (de tijd dat je je gezond voelt) is vijftien jaar korter. Kijk hier niet van weg. We lossen dit niet op door steeds te hameren op de individuele kansen om je ‘omhoog te werken’. Verdere tweedeling tegengaan begint bij een eerlijker verdeling in inkomen. Maar dit ligt niet binnen het bereik van onze raad. Wat wel binnen het bereik van de raad ligt is investeren in het potentieel dat mensen hebben. 

Alle domeinen hebben hierin een rol van betekenis, of het nu gaat om onderwijs, de inrichting van het sociaal domein, sociale veiligheid, woningbouw, cultuur of de inrichting van de leefomgeving. Dit vraagt om goede afstemming en een visionaire blik gekoppeld aan lef. Dit vraagt ook om structureel te investeren in basisvoorzieningen en oog hebben voor de individuele leefomstandigheden van inwoners in onze stad. 

Om een goede aanzet te geven om hier verandering in te brengen dient GroenLinks samen met de PvdA , SP, VSP de motie Terugdringen Sociaal Economische Gezondheidsverschillen (SEGV) in waarin we het College oproepen om bij de beleidsmaatregelen die genomen gaan worden, expliciet aan te geven wat het effect is van de te nemen maatregel op het vergoten van de gezondheid van mensen. We hebben dan als raad een beter instrument om toe te werken in de te nemen besluiten naar het structureel verkleinen van de sociaal economische gezondheidsverschillen in Nieuwegein. 

Waar we als raad allemaal zeker niet wegkijken is de Jeugdzorg. Het zorgenkindje van onze raad en die van vele raden met ons. Net als bijna iedere gemeente in het land, wordt Nieuwegein ook geconfronteerd met het feit dat er nog onvoldoende grip is op de Jeugdzorg. Het gebruik neemt toe, de budgetten zijn verkleind na de invoering van de decentralisatie; veel gemeenten komen daardoor financieel in de problemen en erger is als blijkt dat kinderen hierdoor (meer) in de problemen komen. 

Er zijn meerdere factoren die een rol spelen en meerdere oplossingsrichtingen. Er zijn factoren die we lokaal kunnen beïnvloeden maar ook factoren die op nationaal niveau opgelost moeten worden. 

Als raad hebben we er momenteel te weinig zicht op of er voldoende goede zorg geleverd kan worden, of er soms teveel zorg geleverd wordt en welke bewegingen in gang gezet zijn die verbetering op moeten leveren. Voor ons als gehele raad zijn dit vragen die zwaar wegen. 

Met het indienen van de motie ‘aanpak problemen in de jeugdzorg’ dragen we het college op om een goede probleemanalyse met de raad te delen; een analyse waarin de verschillende factoren die van invloed zijn aan bod komen. 

We roepen het College op om aan de hand van deze probleemanalyse met voorstellen te komen om de in kaart gebrachte knelpunten op te lossen. 

Op deze wijze beschikken we als raad over de noodzakelijke informatie waarop we voorgestelde maatregelen in hun samenhang kunnen beoordelen en voorkomen we dat we los van elkaar staande oplossingen bedenken waarvan nog niet helder is wat daarvan effect en (financiële) consequenties zijn. De motie wordt mede ingediend door SP, Groep Verdam. 

Een samenwerkende raad

Van ons als raad wordt veel verwacht en wanneer we kunnen werken vanuit een gedeelde basis, kunnen we voor onze stad meer betekenen. We zijn daarom begonnen met de Strategische verkenningen. Gezamenlijk hebben we het thema veiligheid bij de kop gevat. En wat wij bijzonder hebben gewaardeerd is het gezamenlijk verkennen en het op basis van gezamenlijke informatie het probleem benoemen om vervolgens mogelijke oplossingsrichtingen in kaart te brengen. 

Afgelopen vrijdag waren we op raadsexcursie naar Zeist. Zeist heeft raadsbreed, na de lokale verkiezingen, een groot traject opgezet om met inwoners te komen tot een bewonersagenda: de maaltijd van Zeist. Beide ingrediënten brengen ons tot het volgende: 

Graag gaan wij met alle fracties in gesprek om te bezien hoe wij kunnen voortbouwen op de ervaringen van de strategische verkenningen en of we kunnen komen tot een raadsbrede aanpak waarin maximaal ruimte is voor de inbreng van inwoners en andere stakeholders. Dit basisprogramma zou voor alle partijen een uitgangspunt zijn om de verkiezingen mee in te gaan, waarin iedere partij uiteraard eigen kleuring, eigen keuzes in oplossingsrichtingen aangeeft. Als we dit als raad durven dan hebben we naar onze inwoners een eerlijk verhaal over wat er de komende jaren te doen staat en een eerlijke basis om in gesprek te gaan. Dit komt het vertrouwen in de lokale politiek ten goede en leggen we met elkaar een basis Tegelijkertijd hebben we met elkaar een basis gelegd voor een volgende raadsperiode. Graag komen we hier met u op terug in de bijeenkomsten van de Strategische Verkenningen en het fractievoorzittersoverleg. En daarmee kijken wij gezamenlijk niet weg, maar met vertrouwen vooruit. 

In de meicirculaire is onze gemeente geconfronteerd met een fikse tegenvaller. De wisselende bijdragen van het Rijk maken het heel moeilijk om een lange termijn en evenwichtig financieel beleid te voeren. In de motie ‘Gemeenteraad gediend met evenwichtige en consequente bijdrage van het Rijk’ roepen we het College op om via de VNG bij de Rijksoverheid met klem aan te dringen op een meer gelijkmatige bijdrage van het Rijk en daarvoor danwel ‘het trap op trap af ‘-systeem los te laten danwel te beperken tot 1x per jaar. 

We besluiten met het bedanken van collega’s, het College en de organisatie voor de samenwerking. We weten dat er veel werk wordt verzet door veel mensen die ieder hun bijdrage leveren aan een goede stad.